trouwen en tranen

31 juli

Vandaag een rustdag na de intensieve excursie naar het Akagera park gisteren. En uitgebreider kennis gemaakt met de beide Engelse meiden, Joan (geen Joy dus) en Zoë. Ze hebben hun opleiding tot vroedvrouw bijna afgerond en ze lopen stage op de kraamkliniek waar ik eerder over schreef. De volgende dag zouden ze daar voor het eerst gaan werken, dus ze waren behoorlijk nerveus. Joan is hier eerder geweest. Haar ouders hebben 15 jaar in Congo gewoond en haar zus woont hier in Kigali. Ze is getrouwd met een Rwandees. Zo ontmoet je nogal eens iemand.

's Middags zijn Trude en ik naar Muhanga geweest, de stad hier vlakbij. We hebben wat rondgedwaald en de markt bezocht. We waren op zoek naar de stoffenmarkt waar Eva het over had, maar konden die eerst niet vinden. Bleek het toch gewoon een onderdeel van de markt te zijn. Als je daar stof koopt kun je daarvan kleren van laten maken door de naaisters die in kleine winkeltjes of gewoon in de open lucht bezig zijn met hun oude Singer naaimachines. Niet alleen de markt, maar ook de andere winkeltjes lijken een bonte verzameling van Auke Rauwerda 's. Er is van alles te koop maar je moet effe zoeken. En daar willen ze je met alle plezier bij helpen.

Verder rustig aan gedaan en vroeg naar bed omdat de electriciteit weer eens uitviel.

1 augustus

Op ons verlanglijstje stond ook nog een bezoek aan het Memorial Centre in Kigali. Dit centrum is opgericht ter nagedachtenis aan de genocide van 20 jaar geleden. Rwanda zal hier tot in lengte van jaren mee geassocieerd worden en, wat nog belangrijker is de mensen die het meegemaakt hebben en hun nageslacht ook. Zo is bijna iedereen die nu 20 jaar of ouder is getuige geweest van de gruwelijkheden die plaatsgevonden hebben. De mensen hier spreken er niet gemakkelijk over op enkele uitzonderingen na. Maar zo nu en dan hoor je een stukje van het leed dat zij persoonlijk hebben meegemaakt.

Het bezoek aan het centrum was heel erg indrukwekkend en tegelijkertijd verbijsterend en emotioneel. Je vraagt je continu af hoe dit heeft kunnen gebeuren. Daar probeert het centrum een antwoord op te geven. De opstelling van de koloniale heersers Duitsland en later België heeft zeker een rol in gespeeld. Aan de andere kant zijn de daders uiteraard verantwoordelijk voor hun eigen daden en was de hele operatie gedetailleerd voorbereid. De terughoudendheid van de rest van de wereld om in tegrijpen wordt ook telkens benadrukt. Heel veel hartverscheurende getuigenissen van mensen die de meest verschrikkelijke dingen van zeer nabij hebben meegemaakt en het overleefd hebben. Niet te bevatten. Zeker niet als je hier nu op straat loopt en de mensen bezig ziet met hun dagelijkse bezigheden. Veel leed is ongetwijfeld nog niet verwerkt, maar desalniettemin krijg je een enorm respect voor hoe ze zich hier in 20 jaar hebben hervonden.

Na de lunch zijn we bij een soort van expo geweest waar allerlei bedrijven uit verschillende landen hun koopwaar konden aanprijzen. Zeg maar een beurs, maar dan met de meest uiteenlopende artikelen. Een Internationale Rauwerda Expo.Van banken tot kookpannen, kleren, motoren, sieraden, drogisterij artikelen, etc etc. En zelfs een Oegandese stand met boeken en een heel klein beetje speelgoed. De standhouders kwamen uit verschillende Afrikaanse landen zoals Tanzania, Egypte, Oeganda en ook India. We hebben er verschillende dingetjes gekocht na een afdingronde. Ik was uiteraard op zoek naar een mooi shirt en laat daar nou een prachtige blouse hangen in een nogal excentrieke stand. De prijs viel voor Nederlandse begrippen erg mee -zo €30 – en de blouse was prachtig maar toch echt een maatje te groot! XL, normaal mijn maatje, maar deze dus niet. Dat streelde natuurlijk mijn ego maar remde mijn kooplust niet af. Eerst dacht ik nog dat ik heel veel kilo's ben afgevallen, maar de rest van familie betwijfelde dat ten zeerste. De vier man die uiteindelijk om mij heen stonden bij het passen kwamen met de suggestie om de blouse te vermaken tot een passend model! Tsja, wat moet je dan? We kregen het adres mee van de winkel en dat lag toevallig op de route terug. Daar aangekomen werden mijn maten gemeten door een volwassen Indiase kleermaker. Geen kinderarbeid dus. Begin volgende week kan ie opgehaald worden!

Terug naar het HH (Halleluja House) en lekker gegeten. Onze kok Imakile kookt steeds gevarieerder.

En dan nog het weer van deze dag: ronduit heet!

2 augustus

Deze dag zijn we getuige geweest van een burgerlijk huwelijk wat door de plaatselijk ambtenaar van de burgerlijk stand gesloten werd. Een dorpsgenoot en vriend van JP -wie is dat niet?- stapte in het huwelijksbootje. Het hele gebeuren zou om 9 beginnen en we waren al te laat en de taxi kwam ook maar niet.Uiteindelijk waren we één van eersten en startte de ceremonie om 11 uur! Onze ervaring tot dusverre was dat de Rwandezen erg punctueel zijn, maar dit was dus duidelijk anders. Het maakte ons niet zoveel uit want er was genoeg te zien.

We ontmoetten er ook een Duits meisje die hier nu bijna een jaar vrijwilligerswerk doet. Ze was pessimistischer dan de andere vrijwilligers die we tot nu toe ontmoet hebben over haar bijdrage en de rol van de Rwandezen. Ze had bijvoorbeeld geen idee wat ze hier zou gaan doen en dat werd ook maar langzaam een beetje duidelijk. Als je hier langer bent zul je ongetwijfeld ook andere kanten van de Rwandezen meemaken. Het is uiteraard goed om ook eens een ander geluid te horen. En wij weten ook wel dat we hier een beetje verwend worden en onze reis ook geld in het laadje brengt. Maar het hangt ook samen met wat je ervan verwacht en wat je er van maakt. Eva, het meisje dat we hier eerder ontmoetten had dezelfde ervaring, maar heeft het meer naar haar hand weten te zetten door bijvoorbeeld de scholieren hier Engels te leren en als een soort van tegenprestatie Rwandees van hen geleerd heeft.

De ceremonie zelf was een beetje slaapverwekkend met veel aandacht voor de rechten en plichten van getrouwden. Er werd lang gesproken over de boekhouding van pasgetrouwden. Die moet vooral gezamenlijk zijn en de man mag voor de vrouw er geen geheime bankrekeningen op nahouden. Een homohuwelijk is niet aan de orde in Rwanda. We zullen er later nog eens op doorvragen. Dit was niet echt het geschikte moment. Ik heb niet het idee dat het hier zo aan toegaat als in Oeganda, waar homo's vervolgd worden, maar ze zijn er duidelijk nog niet klaar voor.

Het geheel werd nogal statisch opnomen met een digitale camera en een fototoestel. De getrouwden moesten verschillende beloftes en verklaringen afleggen terwijl ze met één hand de Rwandeze vlag vasthielden. En toen volgde verklaring tot man en vrouw. Het echtpaar gaat in December trouwen in de kerk en tot die blijven de beide geliefden apart wonen.